ھﻮرﻣﻮن رﺷﺪ(ﺳﻮﻣﺎﺗﻮﺗﺮﭘﯿﻦ)

هورمون رشد یا Growth hormone که به‌اختصار با حروف GH نیز نشان داده می‌شود، نوعی هورمون پپتیدی با 191 واحد آمینواسید می‌باشد و پلی پپتیدی تک زنجیره‌ای است.

این هورمون که سوماتوتروپین (somatotropin) نیز نامیده می‌شود، سبب رشد، تقسیم سلول‌ها و بازسازی سلول‌ها می‌شود که در نتیجه رشد ماهیچه و استخوان و در مجموع رشد انسان را در پی دارد.

هورمون رشد در بخش قدامی غده هیپوفیز تولید، ذخیره و ترشح می‌شود. سوماتوتروپین همچنین غلظت گلوکز و اسیدهای چرب آزاد را افزایش داده و محرک هورمون IGF-1 نیز می‌باشد.

هورمون رشد مصنوعی تزریق‌شده به بدن، در کبد به فاکتور رشد شبه انسولین به نام اختصاری IGF-1 تبدیل می‌‌شود. این ترکیب شیمیایی باعث تحریک و افزایش روند فعالیت رشد سلول‌‌ها می‌‌شود. این خبر خوبی برای بدن‌‌سازان است چراکه به این معنا است که IGF-1 سنتز پروتئین عضلات را بیشتر می‌‌کند. نتیجه چیزی جز رشد عضلات نخواهد بود.

هورمون رشد انسانی یا سوماتوتروپین (HGH) در دنیای ورزشکاران و بدن‌‌سازان به علت تأثیرات آنابولیک که دارد بسیار محبوب است.

هورمون رشد تأثیر اساسی روی حجم عضلات، متابولیسم کربوهیدرات، پروتئین و چربی ها دارد. اول از همه باید گفت که هورمون رشد حجم خالص عضلانی بدن را به واسطه تحرک سنتز پروتئین و افزایش احتباس نیتروژن اضافه می کند.

بخشی از این تأثیر به خاطر این است که هورمون رشد انتقال آمینواسیدهای خاصی به داخل سلول های عضلانی بهبود می دهد. افرادی که این هورمون را در بدن خود کم دارند نسبتاً درصد چربی بدن شان بالا است. هورمون رشد به واسطه افزایش پروتئین بدن و عمدتاً عضلات، میزان چربی بدن را کاهش می دهد.

گاهی اوقات به ویژه بعد از یک دوره فقدان گلوکز، هورمون رشد دارای تأثیری مثل هورمون انسولین می شود به طوری که جذب گلوکز و مصرف آن را افزایش می دهد. این تأثیر خیلی سریع از بین می رود و دلیل فیزیولوژیک آن هنوز نامشخص است. بعد از حدود دو ساعت متابولیسم گلوکز در عضله و بافت چربی متوقف می شود. بدین ترتیب در استفاده گلوکز کاهش دیده می شود در نتیجه ذخایر گلیکوژن عضلات حفظ می شوند چرا که متابولیسم گلوکز متوقف می شود. هورمون رشد در بافت چربی تخریب تری گلیسیرید (چربی بدن) را بهبود داده، و سطح اسیدهای چرب آزاد خون را افزایش می دهد.

از آنجائی که استفاده از گلوکز توسط هورمون رشد سرکوب می شود، سنتز چربی نیز سرکوب می گردد. این تأثیرات وقتی با هم ترکیب می شوند نتیجه اش می شود کاهش خالص چربی بدن.

چیزی که باید به خاطر بسپارید این است که هورمون رشد جذب و مصرف گلوکز را کاهش می دهد و گلیکوژن را حفظ می کند. در نتیجه مصرف چربی ها را با متابولیزه کردن ذخایر چربی افزایش می دهد و سنتز پروتئین را بیشتر می کند. تأثیر خالص آن می شود ساخته شدن بدن عضلانی تر و کم چربی تر.

ترشح هورمون رشد به واسطه خواب، استرس، پائین بودن سطح گلوکز خون، افزایش برخی آمینواسیدهای مشخص (به ویژه آرژنین، لیوسین، والین و ارنتتین) و ورزش تحریک می شود به طور طبیعی این هورمون در بیشترین مقادیر حین خواب عمیق ترشح می شود.

عوارض مصرف سوماتروپین:

استفاده نادرست از هورمون رشد ممکن است باعث بروز مشکلات هیپوگلیسمی ‌شود. در این حالت بدن با مشکل کمبود گلوکز مواجه می‌شود. از دیگر مشکلات مصرف بی‌رویه و نامناسب هورمون رشد، درد شدید در مفاصل از جمله مچ دست و پا است. ا ز دیگر مشکلاتی که برای بدنسازان به ویژه بدنسازانی که روی ماهیچه‌های شکمی تمرکز دارند به وجود می‌آید، دردهای شکمی ‌شدید است. عوارض جانبی و عمومی به مانند حالت تهوع، استفراغ، زردی پوست و چشم، افزایش تشنگی، تشدید ادرار، سوزش در دست و پا و تورم صورت نیز گزارش شده است.

منابع:

1. 1. همه چیز در مورد هورمون رشد یا سوماتوتروپین، مجله فیت شیپ، https://news.fitshape.ir/
2. ترشح هورمون رشد چگونه به حداکثر می رسد؟، نویسنده: جان پاریلو، مجله دانش ورزش
3. مزایا و عوارض جانبی هورمون رشد (HGH)، سایت تن ورز، https://www.tanvarz.ir/academy/